རང་ཚགས་པར་གྱི་འཕྲིན།སྔོ་བསངས་ཀྱི་མཚེའུ་དང་ལྗང་མདོག་གི་རི་བོའི་བར་ནི་མཚོ་སྔོན་པོའི་ཉི་ཤར་ལ་བལྟ་ས་ཆེས་ལེགས་པོ་ཡིན།མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གུང་ཧོ་རྫོང་རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་ནི་ཚང་མའི་དོ་སྣང་བྱ་ཡུལ་དུ་གྱུར་ཡོད་པར་མ་ཟད།“ཉི་ཤར་གྲོང་རྡལ”གྱི་སྙན་གྲགས་ཐོབ་ཡོད།ཞོགས་པར་ཉི་མ་མཚོ་ངོས་ལས་ཤར་པ་ན་ནམ་མཁའ་དང་མཚོ་མོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཏེ་པིར་རིས་ཤིག་དང་འདྲ།དྲ་གྲོགས་རྣམས་ཀྱིས་ཉི་ཤར་མཛེས་ལྗོངས་གྲོགས་ཚོམས་སུ་བསྐུར་བ་དང་བསྟུན་ནས།ཡུལ་སྐོར་པ་ཚོགས་དང་ཚོགས་བྱས་ཏེ་ཡུལ་དེར་སླེབས་ཤིང་།དེ་ནི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་གྱིས་འཕེལ་རྒྱས་དང་དམངས་ཚིས་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་པ་ཡིན་ལ།སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ལའང་དོན་སྙིང་ཆེན་པོ་ལྡན།

རྟ་ནག་མ་ནི་ཉི་ཤར་ལ་བལྟ་ས་ཡིན་པས་མིང་དུ་གྲགས།ད་ལྟ་ལེགས་ཆ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་ཁམས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་རིན་ཐང་ཆེས་ཆེ་བ་མངོན་འགྱུར་བྱས་ཡོད།རྟ་ནག་མ་ལབ་ཙེ་ཁའི་ལྟད་མོ་བལྟ་ས་རུ་ཐོན་དུས།ཡུལ་སྐོར་པ་རྣམས་གྲལ་ཕྲེང་རིང་པོ་བསྒྲིགས་ཤིང་ཡུལ་སྐོར་རླངས་འཁོར་དུ་བསྡད་དེ་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལྟད་མོ་བལྟ་ས་རུ་འགྲོ་བཞིན་འདུགརྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་གྱི་དམངས་ཆེན་ཀྲུའུ་ཞི་ཡའོ་ཙུན་རོང་གིས“ན་ནིང་གི་ཟླ7པ་ནས་ལྟད་མོ་བལྟ་ས་དེ་ཚོད་ལྟའི་ཚུལ་དུ་བཙུགས་པ་ནས་ད་ལོའི་ཟླ5པའི་བར།ཡུལ་སྐོར་ཡོང་སྒོ་སྒོར་ཁྲི850བླངས་ཡོད”ཟེར།

རྟ་ནག་མ་ལབ་ཙེ་ཁའི་ལྟད་མོ་བལྟ་ས་ཡིས་རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་གྱི་བུམ་པ་དེའུ་དང་བྲག་འཁྱོགརྒྱབ་ལུང་།རྭ་འཁྱོག་བཅས་སྲིད་འཛིན་སྡེ་བ4ལ་མཉམ་དུ་ཕན་ཐོགས་ཤིང་།ཏང་རྩ་འཛུགས་དང་མཉམ་འབྲེལ་མཉམ་ལས་ཁང་།（ཀུང་ཟི）ཞིང་ཁྱིམ་བཅས་ཀྱི་གཉེར་སྟངས་ལ་བརྟེན་ནས་ན་ནིང་སྡེ་བ་རེར་སྒོར་ཁྲི100ཡི་ཁེ་སྤོགས་བགོས་པ་དང་།དེ་དག་སྡེ་བའི་ཐུན་མོང་དཔལ་འབྱོར་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བའི་སྟེང་བཀོལ་ཡོད།

ཏང་འཛུགས་ཀྱིས་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་དང་གྲོང་གསེབ་དར་སྤེལ།རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་བཅས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྣེ་འདྲེན་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ།ཀྲི་པུའུ་དེ་ཐོན་ལས་ཀྱི་མུ་ཕྲེང་སྟེང་དུ་འཛུགས་པ་དང་ཏང་ཡོན་ཡང་ཐོན་ལས་ཀྱི་མུ་ཕྲེང་སྟེང་དུ་འཛོམས་པ།ཞབས་འདེགས་ཀྱང་ཐོན་ལས་ཀྱི་མུ་ཕྲེང་སྟེང་དུ་ཞུ་བ་བཅས་ལ་ཧུར་བརྩོན་གྱིས་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་།“1+4+N”ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཏང་འཛུགས་མནའ་འབྲེལ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་བཙུགས་ཏེ།བུམ་པ་དེའུ་དང་བྲག་འཁྱོགརྒྱབ་ལུང་།（འཕྲོ་མ་པར་ངོས3པར་གཟིགས།）（པར་ངོས2པར་མཐུད་པ།）རྭ་འཁྱོག་བཅས་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་སྡེ་བ4པོའི་སྔར་ཡོད་ཀྱི་མ་རྐང་མཉམ་ལས་ཁང་ཧྲག་སྡེབ་བྱས་ཤིང་།སྡེ་བའི་ཏང་ཀྲི་པུའུ4ལ་མཛུབ་སྟོན་བྱས་ཏེ་མཚོ་སྔོན་གྱི་ཉི་ཤར་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་མ་རྐང་ཚད་ཡོད་ཀུང་ཟི་བཙུགས་པ་དང་།སྡེ་བ་སོ་སོའི“ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གཉིས”ཀྱིས་ཀུང་ཟིའི་འགན་གཅིག་ལྕོགས་སུ་བཞེས་ནས།མནའ་ཆིངས་འཇོག་པ་དང་མཉམ་ཞུགས་གྲོས་ཚོགས་འཚོགས་པ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པས་མཉམ་དུ་ཉི་ཤར་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་ཚོང་གཉེར་ལས་འགན་འཁུར་བཞིན་ཡོད།

རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཐད་ཀར་བལྟས་ན།སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་ནི་རྗེས་འཕེལ་དགེ་མཚན་ཚད་ལས་བརྒལ་བའི་ཐོན་ལས་ཤིག་ཡིན་པས་ཡུལ་སྐོར་ཚོང་གཉེར་ཡོང་འཕར་ལ་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་ཡོད་པར་མ་ཟད།མཐའ་འཁོར་མང་ཚོགས་ལ་ཁྱིམ་ཚང་གི་སྒོ་ཁ་རུ་ལས་ཀར་ཞུགས་པ་དང་འཚོ་བ་རོལ་བའི་གདམ་གསེས་ཀྱང་ཇེ་མང་དུ་བཏང་ཡོད།རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་རྒྱབ་ལུང་སྡེ་བའི་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ལྗོངས་ཁུལ་ནས་ཚོང་ཁང་ཞིག་གླས་ཏེ་ཚོང་གཉེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད།ན་ནིང་ཟླ་ངོ་གཉིས་ཀྱི་རིང་ལ་སྒོར་ཁྲི1.9བླངས་པ་དང་།ཡོང་སྒོ་བླངས་རྗེས་ད་ལོ་མུ་མཐུད་དུ་ཚོང་ལས་གཉེར་རྩིས་ཡོད། ཁོས་ཚོད་དཔག་བྱས་ན་ཟླ་ངོ་འགའི་ནང་དུ་ཡོང་སྒོ་ལེགས་པོ་ཞིག་ལེན་ཐུབ།

རྟ་ནག་མ་ལབ་ཙེ་ཁའི་ལྟད་མོ་ལྟ་ས་ཡིས་གནས་ཤིག་གིས་ཡུལ་ཞིག་ཁྲིད་པའི་འཕེལ་རྒྱས་མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཡོད།སྲིད་འཛིན་སྡེ་བ4ཡི་སྔོན་ཆད་ཀྱི“གཅིག་པུས་རྒོལ་བ”ནས“ཚོགས་སྒྲིལ་འཕེལ་རྒྱས”ཀྱི་བཟང་ཕྱོགས་སུ་འགྱུར་བ་མངོན་འགྱུར་བྱས།མཚོ་སྔོན་པོ་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང་གསར་སྐྲུན་གྱི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་དམ་འཛིན་བྱས་པ་དང་།སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་དཔེ་སྟོན་གྲོང་རྡལ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་དམིགས་འབེན་དུ་འཛིན་པ། སྐྱེ་ཁམས་དམིགས་བསལ་དུ་འཛིན་པ་གཙོར་འཛིན་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱིས་ཉི་ཤར་བལྟ་སའི་སྤུས་འདེགས་རིམ་འཕར་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་བཏང་།

ཡའོ་ཙུན་རོང་གིས་གསར་འགོད་པར།“ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ལས་རྣམ་སྔར་བས་འཐུས་ཚང་དུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་།ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་གྲོང་རྡལ་ཡུལ་ཁོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་པས།མིག་སྔར་སྲིད་འཛིན་སྡེ་བ4ཡི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གྲོང་རྡལ་དུ་སྤར་ནས།བཟའ་བཏུང་དང་ཞག་སྡོད།ཁྱད་ལྡན་ཐོན་རྫས་ཕྱིར་འཚོང་སོགས་གཞི་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་ཐོན་ལས་ར་བ་ཆེན་པོར་མཉམ་དུ་མ་དངུལ་བཏང་སྟེ་བསྐྲུན་ནས།སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོང་དང་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས།གྲོང་གསེབ་དར་སྤེལ་བཅས་ལ་གཅིག་གྱུར་གྱིས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན”ཟེར།

རི་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་དེ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཕན་འབྲས་སུ་བསྒྱུར་བ་ནི།ཆུ་དྭངས་རི་སྔོ་ནི་གསེར་རི་དངུལ་རི་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་གསོན་ཉམས་ལྡན་པའི་ལག་ལེན་ཡིན་ལ།ཐོན་ལས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཕན་འབྲས་ཐད་ཀར་བླངས་པ་ལས་གཞན།ཚད་རིམ་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་སྟེང་ནས་མཐའ་འཁོར་གྱི་བཟའ་བཏུང་དང་སྡོད་ཁང་སོགས་ཀྱི་ལས་རྣམ་རྒྱུག་པོར་བཏང་བའང་ཡིན།

བུམ་པ་འགྲུལ་ཁང་ནི་རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་བུམ་པ་དེའུ་སྡེ་བའི་ཐུན་མོང་ཐོན་ལས་ར་བ་རེད།མཚོ་སྔོན་པོ་དང་ཧ་ལམ་སྤྱི་ལེ4མ་གཏོགས་མེད་པས་འགྲུལ་ཁང་དེ་ནི་ཡུལ་སྐོར་པ་རྣམས་ཞག་འདུག་བྱས་ཏེ་མཚོ་ལ་ལྟ་ས་ཆེས་ལེགས་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།བུམ་པ་དེའུ་སྡེ་བའི་ཏང་ཀྲི་པུའུ་ཧྲུའུ་ཅིའམ་སྡེ་བའི་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཀྲུའུ་རེན་རྡོ་གྲུབ་ཚེ་རིང་གིས།བུམ་པ་འགྲུལ་ཁང་ནི་སྡེ་བའི་ཐུན་མོང་ཐོན་ལས་ཡིན་ལ།2019ལོའི་ཟླ6པར་གཞན་ལ་གླས་པ་ཡིན།གླ་ཡུན་ལོ་ངོ6ཡིན་ལ།ཡོང་སྒོ་སྒོར་ཁྲི200མངོན་འགྱུར་བྱ་ཐུབ།མིག་སྔར་སྡེ་བའི་ནང་དུ་སྒེར་གཉེར་འགྲུལ་ཁང་ཡང་ཧ་ལམ15ཡོད་ལ།ཡོང་སྒོའང་མངོན་གསལ་གྱིས་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ཡོད་ཟེར།

སྐྱེ་ཁམས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་ནི་མཚོ་སྔོན་གྱི་ཆེས་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ལྗང་མདོག་ཐོན་ལས་སུ་གྱུར་ལ།རི་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་ལ་རིན་ཐང་ལྡན་ཞིང་ཡོང་སྒོ་བསྐྲུན་ཐུབ་པ་ལག་ལེན་གྱིས་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད།ད་ལྟ་རྒྱ་ཆེའི་མཚོ་མཐའི་མང་ཚོགས་ཀྱིས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོར་བརྟེན་ནས།འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གོ་སྐབས་སྔར་ལས་མང་པོ་རྙེད་ཡོད་པས་ཧ་ཅང་དགའ་ཡོད།སྲོལ་རྒྱུན་གསོ་སྤེལ་ལས་རིགས་ནས་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ལ་ཞུགས་ཏེ་ལས་རྣམ་ཉིན་རེ་བཞིན་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བའི་ཁྲོད་དུ་ཡོང་སྒོའི་གྲུབ་ཚུལ་ལ་འགྱུར་ལྡོག་མངོན་གསལ་བྱུང་བར་མ་ཟད།ལྟ་བ་དང་རིག་ལམ་ལའང་ཉིན་རེ་བཞིན་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་བ་དང་།ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ནི་རྟག་བརྟན་གྱི་བརྗོད་དོན་དུ་གྱུར་ཡོད།

མཉམ་དུ་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་པ་ལས་སྒོ་འབྱེད་རྒྱ་ཆེར་མི་བྱེད་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་།གུས་ཞེད་ཀྱི་བསམ་པས་སྐྱེ་ཁམས་ལ་སྲུང་སྐྱོང་ལེགས་པོ་བྱེད་པ་དང་ལུགས་མཐུན་གྱིས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ།ཡང་དག་གི་རིག་ལམ་གྱིས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་འཚོལ་བ་བཅས་བྱ་དགོས།མ་འོངས་པའི་འཆར་འགོད་ཁྲོད།རྟ་ནག་མ་གྲོང་རྡལ་གྱིས་ས་ཁོངས་དང་ཐོན་ཁུངས།ཐོན་ལས་གསུམ་གྱི་དགེ་མཚན་བསྟུད་མར་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཏེ།སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཚན་རིག་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་བ་གཉིས་མཉམ་དུ་འཛིན་པ།སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལྟད་མོར་ལྟ་སྟངས་ནས་གཅིག་བསྡུས་དང་རྒྱུན་སྐྱོང་ཐུབ་པའི་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་ལ་སྤུས་འདེགས་བྱས་ཏེ།སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་དང་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལག་ལེན་སྔར་ལས་གསོན་ཉམས་ལྡན་དུ་འཇུག་རྒྱུ་རེད།།