ཚོགས་རའི་ཡུལ་དངོས།

རང་ཚགས་པར་གྱི་འཕྲིན།ཟླ9པའི་ཚེས3ཉིན། རྒྱལ་ཡོངས་བོད་སྐད་ཡིག་སྨྱན་སྦྱོར་མཐུན་སྦྱོར་ཚོགས་འདུ་སྐབས་ཉེར་གཉིས་པ་དང་རྔ་བར་མཇལ་འཛོམས།　རིན་ཆེན་གཏེར་མཛོད་ཀྱི་གནས་མཆོག་འབར་ཁམས་འཚོལ་བ་ཞེས་པའི་ཆེ་གྲས་གསར་འགྱུར་བཅར་འདྲིའི་བྱེད་སྒོ་དེ་རྔ་བ་ཁུལ་འབར་ཁམས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འཚོགས་མགོ་བརྩམས།ཚོགས་འདུ་འདི་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་སྐད་ཡིག་སྨྱན་སྦྱོར་མཐུན་སྦྱོར་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གཙོ་སྒྲུབ་གནང་ཞིང་།ཀྲུང་གུང་འབར་ཁམས་གྲོང་ཁྱེར་ཨུ།གྲོང་ཁྱེར་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་།རྔ་བ་ཁུལ་གསར་འགྱུར་སྨྱན་སྦྱོར་ལྟེ་གནས་བཅས་ཀྱིས་འགན་སྒྲུབ་ཁུར།བོད་ལྗོངས་དང་སི་ཁྲོན།མཚོ་སྔོན།ཀན་སུའུ།ཡུན་ནན་སོགས་སྨྱན་སྦྱོར་ལས་ཁུངས33ནས་ཕེབས་པའི་མི་སྣ79ཚོགས་འདུར་ཞུགས་ཡོད་པ་དང་།　འཚོགས་ཡུན་ཉིན5ཡིན།

ཚོགས་འདུར་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་སྐད་ཡིག་སྨྱན་སྦྱོར་མཐུན་སྦྱོར་ལྷན་ཚོགས་རྩ་འཛུགས་ཨུ་ལྷན་གྱི་མགོ་ཁྲིད།བོད་ལྗོངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་ཁང་གི་ཏང་ཨུའི་ཨུ་ཡོན།སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་གཞོན་པ་ཕུར་བུ་ཚེ་རིང་དང་།ཁུལ་ཨུའི་རྒྱུན་ཨུ།འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་པུའུ་ཡི་པུའུ་ཀྲང་སུང་ཡུང་། ཁུལ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ཁུལ་དཔོན་གཞོན་པ།འབར་ཁམས་གྲོང་ཁྱེར་ཨུའི་ཧྲུའུ་ཅི་ཀྲུའུ་རུའེ་བཅས་ཚོགས་འདུར་ཞུགས་ནས་གསུང་བཤད་གནང་།

རྒྱལ་ཡོངས་བོད་སྐད་ཡིག་སྨྱན་སྦྱོར་མཐུན་སྦྱོར་ཚོགས་འདུ་ནི་བོད་སྐད་གི་སྨྱན་སྦྱོར་ཕན་ཚུན་དབར་སློབ་སྦྱོང་དང་ཕན་ཚུན་དབར་ཉམས་མྱོང་བརྗོད་པ།ཕན་ཚུན་གྱི་ལེགས་ཆ་ལེན་པ།ཐུན་མོང་ཐོག་འཕེལ་རྒྱས་འཚོལ་བའི་གར་སྟེགས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད།བོད་སྐད་ཡིག་གི་སྨྱན་སྦྱོར་ལས་དོན་གོང་ནས་གོང་དུ་སྤེལ་བར་ནུས་པ་གལ་ཆེན་ཐོན་དང་འཐོན་བཞིན་ཡོད་ལ།ད་ཐེངས་ཀྱི་ཚོགས་འདུར་བོད་སྐད་ཡིག་གི་སྨྱན་སྦྱོར་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དམིགས་ནས་ཉམས་མྱོང་ཕྱོགས་སྡོམ་བགྱི་བ་དང་།གསར་འགྱུར་དྲིལ་སྒྲོག་གི་ལས་དོན་སྐོར་ནས་བགྲོ་གླེང་བྱེད་པ།བརྡ་ཆད་གསར་བ་གཅིག་གྱུར་གཏན་འབེབས་བཟོ་བ།བོད་སྐད་ཡིག་གི་ཕུལ་བྱུང་གསར་འགྱུར་བརྩམས་ཆོས་དཔྱད་འདེམས་བྱེད་པ་སོགས་ཚུད་ཡོད་ལ།ཚོགས་འདུར་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་འབྲེལ་ས་ཁུལ་གྱི་སྨྱན་སྦྱོར་ཚན་པ43ནས་བསྐུར་འོངས་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཁྱོན474འབྱོར་ཡོད་པ་དང་།དེར་ཚགས་པར་དང་དུས་དེབ་ཀྱི་རིགས་ལ174དང་།རྒྱང་སྒྲོག་བརྙན་འཕྲིན་གྱི་རིགས་ལ100།སྨྱན་སྦྱོར་གསར་བའི་རིགས་ལ150།གཏམ་བརྗོད་དཔྱད་རྩོམ་གྱི་རིགས་ལ50ཡོད།སྨྱན་སྦྱོར་ཚན་པ4ཡིས་བསྐུར་འོངས་པའི་བརྡ་ཆད་གསར་བ100ཡོད།

ཚོགས་འདུ་ལས་བསྟན་དོན།སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་དུས་བབ་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་གཞི་རྐང་བཙུགས་ནས་བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ཀྱིས་སྨྱན་སྦྱོར་མཉམ་འདྲེས་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་ཞེས་ནན་གྱིས་གསུངས།ཁུལ་ཨུ་དང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གིས་སྨྱན་སྦྱོར་མཉམ་འདྲེས་ལས་དོན་ལ་གཙིགས་མཐོང་ཆེན་པོ་བྱས་པ་དང་།གནས་ཚད་མཐོན་པོས་བཀོད་སྒྲིག་དང་།ཚད་གཞི་མཐོན་པོས་སྐུལ་འདེད།ལས་ཕྱོད་མཐོན་པོས་དོན་འཁྱོལ་བཅས་བྱས་ཏེ།2021ལོར་རྔ་བ་ཁུལ་གསར་འགྱུར་སྨྱན་སྦྱོར་ལྟེ་གནས་བཙུགས་ནས་སྒོ་བྱང་བཀལ།དེ་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་འབྲེལ་ས་ཁུལ་གྱི་ཨང་དང་པོ་དང་།ཞིང་ཆེན་ནང་ཁུལ་གྱི་ཚགས་པར་དང་བརྙན་འཕྲིན་མཉམ་འདྲེས་མངོན་འགྱུར་བྱུང་བའི་གྲོང་ཁྱེར（ཁུལ）རིམ་པའི་སྨྱན་སྦྱོར་ཨང་གསུམ་པ་དེ་ཡིན་ལ།2023ལོར་ཀྲུང་དབྱང་དྲིལ་སྒྲོག་པུའུ་ཡིས་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཚོད་ལྟ་ཁག་གཉིས་པའི་ནང་བཅུག་པ་རེད།

ཚོགས་འདུ་ལས་བསྟན་དོན། ད་ཐེངས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་འདི་ནི་བོད་སྐད་ཡིག་གི་སྨྱན་སྦྱོར་ཕན་ཚུན་དབར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པ་དང་། ཕན་ཚུན་གྱི་ལེགས་ཆ་ལེན་པ།ཐུན་མོང་ཐོག་འཕེལ་རྒྱས་འཚོལ་བའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད།རང་ཁུལ་གྱི་བོད་སྐད་ཡིག་གི་སྨྱན་སྦྱོར་བྱ་བ་གོང་དུ་སྤེལ་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པས།རང་ཁུལ་གྱིས་ད་ཐེངས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་འདི་མགོ་འཛུགས་ས་གསར་བ་ཞིག་ཏུ་བཟུང་སྟེ། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་རིག་གནས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་ལག་ཏུ་ལེན་པ་དང་།ཏང་གི་སྐབས་ཉི་ཤུ་བའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི་དགོངས་དོན་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་མཐར་ཕྱིན་བྱེད་པ། སྤོབས་པ་ཆེན་པོས་བོད་འབྲེལ་ས་ཁུལ་གྱི་གཙོ་རྒྱུན་སྨྱན་སྦྱོར་གསར་བ་རྩེ་གྲ་བསྐྲུན་པ་དང་།རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་བོད་སྐད་ཡིག་སྨྱན་སྦྱོར་གྱི་ལས་སྒྲུབ་པ་དག་དང་མཐུན་པའི་ལག་གདང་སྦྲེལ་ནས་མདུན་དུ་བསྐྱོད་ངེས།

རྒྱུས་ལོན་བྱུང་བ་ལྟར་ན།རྒྱལ་ཡོངས་བོད་སྐད་ཡིག་སྨྱན་སྦྱོར་མཐུན་སྦྱོར་ཚོགས་འདུ་ནི་བོད་ལྗོངས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་ཁང་དང་མཚོ་སྔོན་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་ཁང་གིས་ཐོག་མར་གྲོས་མགོ་བཏོན་པ་དང་།1998།　ལོ་ནས་ཕལ་ཆེར་ལོ་རེར་ཐེངས་རེར་འཚོགས་བཞིན་ཡོད་ལ། བོད་ལྗོངས་དང་སི་ཁྲོན།མཚོ་སྔོན།ཀན་སུའུ།ཡུན་ནན་སོགས་ལྗོངས་ཞིང་ལྔས་ལོ་རེ་བཞིན་རེས་སྐོར་ནས་གཙོ་སྒྲུབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཚོགས་འདུར་བོད་སྐད་ཡིག་གི་ཕུལ་བྱུང་གསར་འགྱུར་བརྩམས་ཆོས་དཔྱད་འདེམས་བྱེད་པ་དང་།བོད་ཡིག་གི་བརྡ་ཆད་གསར་བ་གཅིག་གྱུར་ཚད་ལྡན་དུ་གཏོང་བ།བོད་ཡིག་གི་སྨྱན་སྦྱོར་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྐོར་གྱི་ཉམས་མྱོང་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ནང་དོན་ཚུད་ཡོད།

ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་འདུའི་རིང་ལ།ད་དུང་རྔ་བར་མཇལ་འཛོམས།རིན་ཆེན་གཏེར་མཛོད་ཀྱི་གནས་མཆོག་འབར་ཁམས་འཚོལ་བ་ཞེས་པའི་ཆེ་གྲས་གསར་འགྱུར་བཅར་འདྲིའི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་།ཚོགས་ཞུགས་མི་སྣ་ཡོངས་འབར་ཁམས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསྐྱོད་དེ།རིན་ཆེན་གཏེར་མཛོད་དུ་གྲགས་པའི་ཡུལ་ཁམས་འདིའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མཛེས་སྡུག་ཡིད་ཀྱིས་མྱོང་བཞིན་ངོ་མཚར་བའི་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་བ་དང་།བརྙན་མིག་གི་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་ལྗོངས་ཁམས་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་སྟོན་པ་སོགས་ཏེ།རྔ་བ་ཁུལ་གྱི་མི་དང་སྐྱེ་ཁམས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་རབས་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་ངོམ་པ་དང་མི་རིགས་ས་ཁུལ་གྱི་དམངས་འཚོའི་བྱ་གཞག་གི་དར་རྒྱས་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་ངོམ་པར་བྱེད་དོ།（ཡོང་ཁུངས།རྔ་བའི་གསར་འགྱུར་དྲ་ཚིགས།）